(ԱՆ)հավասարության Կասկադը

Մի օր գնացեք Կասկադ ու բարձրացեք մինչև վերջ, հասեք ամենավերջին աստիճանին, կանգնեք, շրջվեք դեմքով դեպի քաղաքը ու նայեք սկզբում աջ, հետո՝ ձախ։ Այն ինչ կտեսնեք՝ անհավասարությունն է։ Հիմա բացատրեմ ասածս։ Եթե եղել եք Կասկադում գուցե նկատած լինեք սա, իսկ եթե չեք եղել, ասեմ, թե ինչի կարող եք ականատես լինել։ Հենց որ նայեք աջ, իրար կողքի շատ նորակառույց, բարձրահարկ շենքեր կտեսնեք, հյուրանոցներ, սրճարաններ, բանկեր, համալիրը, ԱԺ-ի շենքն իր ողջ հմայքով, հետո նախագահականը, հետո դրանց դիմաց կանգնած շշմելու ավտոշարասյուն։ Կարող եք նկատել նաև, որ այդ կողմում շատ ակտիվ փողոցներ կան, անընդհատ մեքենաներ են գնում գալիս։ Հնարավոր է մի պահ նկատեք, որ ճանապարհային ոստիկաններն անսովոր շատ են, փողոցներն են փակում, մի խոսքով, ինչ-որ անհասկանալի աժիոտաժ է, չզարմանաք, ուղղակի էդ հրաշալի շենքերում աշխատողներից մեկն է տուն գնում, կամ՝ գալիս աշխատանքի։ Եթե երեկոյան գնաք շենքերի բոլոր լույսերը վառ կլինեն, մի խոսքով, կթվա, թե աշխարհի ամենահարուստ քաղաքներից մեկին եք նայում։ Հետո միանգամից ձախ նայեք։ Աչքերիդ առաջ անմիջապես մի անշուք, քարքարոտ, ոչ շատ մաքուր բլրակ կհայտնվի՝ վրան մի երկու սյուն։ Դրա ետևում կարող եք էլի մի բլուր տեսնել, վրան իրար շատ մոտ կառուցած մեկ կամ երկհարկանի սեփական տներ։ Եթե մութ չլինի հստակ կարող եք նկատել, որ դրանք այնքան էլ շքեղ չեն և վաղուցվա կառույցներ են՝ Սարի թաղ է։

Դրանից մի փոքր աջ, բլուրը կրկին ամայանում է։ Այդ կողմերում մի կամ երկու նեղ փողոց կա ընդամենը, որտեղով հազարից մեկ են մեքենաներ անցնում, և դրանք իհարկե չեք կարող համեմատել աջ կողմով անցնող մեքենաների հետ։ Ձեզնից ձախ, կարող եք նաև մի երկու բարձրահարկ շենք նկատել, որոնք, իհարկե բլրի վրա չեն և քաղաքի կենտրոնական փողոցներում են գտնվում։ Հետո դիմաց նայեք։ Ձեզ կարող է թվալ, որ ոչ մի արտասովոր բան էլ չկա։ Ամեն ինչ գեղեցիկ է, լուսավոր, և՛ շքեղ շենքեր կան, և՛ սովորական։ Անհավասարության պատկերն էլ այլևս նկատելի չէ։ Հետո կամաց-կամաց աստիճաններով իջեք ներքև ու քաղաքին նայեք ներսից։ Երբ վերևից եք նայում, ամեն ինչ ավելի տեսանելի է, իսկ երբ սկսում եք հետևել քաղաքին ներսից, աչքներիդ առջև հայտնված մի երկու գեղեցիկ շենքը, արհեստական ծաղիկները, լուսավոր փողոցները կարող են անտեսանելի դարձնել այն ամայությունը, որ տեսաք ձախ կողմում։ Ճիշտ նույն կերպ հասարակությունն է։ Երբ պարզապես նրա մեջ ես, չես նկատում, որ քեզ հանդիպած ժպիտների ետևում գուցե լացեր կան, չես նկատում, որ կեղծ հարգանքի ետևում կարող է խտրականություն լինել։ Երբ չես նայում վերևից, կարող ես չնկատել, որ հասարակությանդ մի մասն ապրում է մի կողմ քաշված բլրի վրա և, որ շատ քարքարոտ ճամփեք կան։

Ու գուցե չնկատես նաև, որ այդ ամենի պատճառն ընդամենը այն է, որ այդ մարդիկ չեն ուզում կրել այն նորմերը, որ պարտադրում են, աջ կողմում ապրողները։ Հնարավոր է, որ չնկատեք նրանց գոյությունը, որովհետև գուցե աջ կողմից մեկը մի բարձր շենք է կառուցել այդ ամենը քողարկելու համար ու դրանով հավասարության կեղծ շղարշ է ստեղծվել։ Դուք չեք կարող նկատել այս ամենը, քանի չեք փորձել մի պահ գնալ մտքներիդ կասկադը ու վերևից նայել հասարակությանը։ Երբ դա անեք, հաստատ կտեսնեք ձախ կողմ քաշված ու ինչ-որ անկյունում ապրող մարդկանց, կտեսնեք նաև, որ հավասարության անվան տակ Ձեզ ցույց տվածների հիմքերն իրականում շատ խարխուլ են և մի փոքր քամուց կարող են քանդվել։ Եթե ուշադիր լինեք, կնկատեք նաև, որ այն նորմերը, որոնք անհավասարության պատճառ են դառնում, շատ ամուր ու բարձր են կառուցված և շատ շքեղ են երևում, բայց, ինչպես այն շենքեր մտնելու համար, այս նորմերի համար ևս դուք շատ թանկ պետք է վճարեք ու գուցե չնկատեք էլ, թե ինչպես եք ակամայից դառնում դրանց կրողն ու շնչահեղձ լինելով ապրում, կարող եք նաև չնկատել, թե ինչպես եք սեփական արժեքներն ու նորմերը մի կողմ դնում, որպեսզի գործեն նրանք, որոնք դուք պարտադրված եք կրում, ճիշտ նույն կերպ, ինչպես առավոտյան ինքներդ աշխատանքից ուշանալով, կարող եք կայանել մեքենան մի կողմում, որպեսզի աջ կողմում աշխատողները գնան իրենց գործին։

Թվում է, թե մենք շատ հավասար պայմաններում ենք ապրում, ի՞նչ խտրականություն, ի՞նչ բռնություն, ի՞նչ պարտադրանք, բայց բավական է ընդամենը բարձրանալ կասկադի աստիճաններն ու ամեն ինչ տեսանելի կդառնա․․․․․․․․